सांडपाणी पर्यावरण निरीक्षणाच्या कोणत्या पद्धती आहेत?

सांडपाणी पर्यावरण निरीक्षणाच्या कोणत्या पद्धती आहेत?
भौतिक शोध पद्धत: मुख्यत्वे सांडपाण्याचे भौतिक गुणधर्म जसे की तापमान, टर्बिडिटी, निलंबित घन पदार्थ, चालकता इत्यादी शोधण्यासाठी वापरली जाते. सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या भौतिक तपासणी पद्धतींमध्ये विशिष्ट गुरुत्व पद्धत, टायट्रेशन पद्धत आणि फोटोमेट्रिक पद्धत यांचा समावेश होतो.
रासायनिक शोध पद्धत: मुख्यतः सांडपाण्यातील रासायनिक प्रदूषक शोधण्यासाठी वापरली जाते, जसे की PH मूल्य, विरघळलेला ऑक्सिजन, रासायनिक ऑक्सिजनची मागणी, जैवरासायनिक ऑक्सिजनची मागणी, अमोनिया नायट्रोजन, एकूण फॉस्फरस, जड धातू, इ. सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या रासायनिक शोध पद्धतींमध्ये टायट्रेशन, स्पेक्ट्रोफोटोमेट्री यांचा समावेश होतो. अणु शोषण स्पेक्ट्रोमेट्री, आयन क्रोमॅटोग्राफी आणि असेच.
जैविक शोध पद्धत: मुख्यतः सांडपाण्यातील जैविक प्रदूषक शोधण्यासाठी वापरली जाते, जसे की रोगजनक सूक्ष्मजीव, एकपेशीय वनस्पती इ. सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या जैविक शोध पद्धतींमध्ये सूक्ष्मदर्शक शोध पद्धत, संस्कृती मोजणी पद्धत, मायक्रोप्लेट रीडर पद्धत इत्यादींचा समावेश होतो.
विषारीपणा शोधण्याची पद्धत: मुख्यत्वे सांडपाण्यातील प्रदूषकांच्या विषारी परिणामांचे जीवांवर मूल्यांकन करण्यासाठी वापरली जाते, जसे की तीव्र विषबाधा, तीव्र विषबाधा, इ. सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या विषारीता चाचणी पद्धतींमध्ये जैविक विषाक्तता चाचणी पद्धत, सूक्ष्मजीव विषाक्तता चाचणी पद्धत इत्यादींचा समावेश होतो.
सर्वसमावेशक मूल्यमापन पद्धत: सांडपाण्यातील विविध निर्देशकांच्या सर्वसमावेशक विश्लेषणाद्वारे, सांडपाण्याच्या एकूण पर्यावरणीय गुणवत्तेचे मूल्यांकन करा. सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या सर्वसमावेशक मूल्यमापन पद्धतींमध्ये प्रदूषण निर्देशांक पद्धत, अस्पष्ट सर्वसमावेशक मूल्यमापन पद्धत, मुख्य घटक विश्लेषण पद्धत इत्यादींचा समावेश होतो.
सांडपाणी शोधण्याच्या अनेक पद्धती आहेत, परंतु सार अद्याप पाण्याच्या गुणवत्तेची वैशिष्ट्ये आणि सांडपाणी प्रक्रिया तंत्रज्ञानाच्या परिणामांवर आधारित आहे. औद्योगिक सांडपाणी हे ऑब्जेक्ट म्हणून घेतल्यास, सांडपाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण मोजण्यासाठी सांडपाणी शोधण्याचे दोन प्रकार आहेत. प्रथम, पाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे साधे ऑक्सीकरण ही वैशिष्ट्ये वापरली जातात आणि नंतर हळूहळू पाण्यातील जटिल घटकांसह सेंद्रिय संयुगे ओळखतात आणि त्यांचे प्रमाण ठरवतात.
पर्यावरण चाचणी
(1) बीओडी डिटेक्शन, म्हणजेच बायोकेमिकल ऑक्सिजन डिमांड डिटेक्शन. बायोकेमिकल ऑक्सिजनची मागणी हे पाण्यातील सेंद्रिय पदार्थासारख्या एरोबिक प्रदूषकांचे प्रमाण मोजण्याचे लक्ष्य आहे. लक्ष्य जितके जास्त असेल तितके पाण्यात सेंद्रिय प्रदूषक जास्त आणि प्रदूषण अधिक गंभीर. साखर, अन्न, कागद, फायबर आणि इतर औद्योगिक सांडपाण्यातील सेंद्रिय प्रदूषक एरोबिक बॅक्टेरियाच्या जैवरासायनिक क्रियेद्वारे ओळखले जाऊ शकतात, कारण ऑक्सिजन भिन्नतेच्या प्रक्रियेत वापरला जातो, म्हणून त्याला एरोबिक प्रदूषक देखील म्हणतात, जर अशा प्रदूषकांमध्ये जास्त प्रमाणात विसर्जन केले जाते. पाण्याच्या शरीरामुळे पाण्यात विरघळलेला ऑक्सिजन अपुरा पडेल. त्याच वेळी, सेंद्रिय पदार्थ पाण्यातील ॲनारोबिक बॅक्टेरियाद्वारे विघटित होतील, ज्यामुळे भ्रष्टाचार होईल आणि मिथेन, हायड्रोजन सल्फाइड, मर्केप्टन्स आणि अमोनिया यांसारखे दुर्गंधीयुक्त वायू तयार होतील, ज्यामुळे पाण्याचे शरीर खराब होईल आणि दुर्गंधी येईल.
(२)सीओडी शोध, म्हणजे, रासायनिक ऑक्सिजन मागणी शोधणे, रासायनिक अभिक्रिया ऑक्सिडेशनद्वारे पाण्यात ऑक्सिडायझ करण्यायोग्य पदार्थ वेगळे करण्यासाठी रासायनिक ऑक्सिडंट्स वापरते आणि नंतर उर्वरित ऑक्सिडंट्सच्या प्रमाणाद्वारे ऑक्सिजन वापराची गणना करते. रासायनिक ऑक्सिजनची मागणी (सीओडी) बहुतेक वेळा पाण्याचे मोजमाप म्हणून वापरली जाते सेंद्रिय पदार्थांच्या सामग्रीचा निर्देशांक, मूल्य जितके जास्त तितके पाणी प्रदूषण अधिक गंभीर. रासायनिक ऑक्सिजनच्या मागणीचे निर्धारण पाण्याच्या नमुन्यांमधील पदार्थ कमी करण्याच्या निर्धार आणि निर्धाराच्या पद्धतींनुसार बदलते. सध्या, अम्लीय पोटॅशियम परमँगनेट ऑक्सिडेशन पद्धत आणि पोटॅशियम डायक्रोमेट ऑक्सीकरण पद्धती या मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जाणाऱ्या पद्धती आहेत.
दोघे एकमेकांना पूरक असले तरी ते वेगळे आहेत. सीओडी शोधणे सांडपाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण अचूकपणे समजून घेऊ शकते आणि वेळेवर मोजण्यासाठी कमी वेळ लागतो. त्याच्या तुलनेत, सूक्ष्मजीवांद्वारे ऑक्सिडाइझ केलेले सेंद्रिय पदार्थ प्रतिबिंबित करणे कठीण आहे. स्वच्छतेच्या दृष्टीकोनातून, ते थेट प्रदूषणाचे प्रमाण स्पष्ट करू शकते. याव्यतिरिक्त, सांडपाण्यामध्ये काही कमी करणारे अजैविक पदार्थ देखील असतात, ज्यांना ऑक्सिडेशन प्रक्रियेदरम्यान ऑक्सिजन वापरण्याची देखील आवश्यकता असते, म्हणून COD मध्ये अजूनही त्रुटी आहेत.
दोघांमध्ये एक संबंध आहे, चे मूल्यBOD5COD पेक्षा कमी आहे, दोघांमधील फरक रीफ्रॅक्ट्री सेंद्रिय पदार्थाच्या प्रमाणाच्या अंदाजे समान आहे, जितका जास्त फरक असेल तितका जास्त अपवर्तक सेंद्रिय पदार्थ, या प्रकरणात, जैविक वापरु नये म्हणून, BOD5/COD चे गुणोत्तर असू शकते. सांडपाणी जैविक प्रक्रियेसाठी योग्य आहे की नाही हे ठरवण्यासाठी वापरले जाते. साधारणपणे, BOD5/COD च्या गुणोत्तराला बायोकेमिकल इंडेक्स म्हणतात. हे प्रमाण जितके लहान असेल तितके जैविक उपचारांसाठी कमी योग्य. जैविक प्रक्रियेसाठी योग्य सांडपाण्याचे BOD5/COD प्रमाण सामान्यतः 0.3 पेक्षा जास्त मानले जाते.