फ्लोरोसेन्स विरघळलेली ऑक्सिजन मीटर पद्धत आणि तत्त्व परिचय

फ्लूरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटर हे पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनचे प्रमाण मोजण्यासाठी वापरले जाणारे साधन आहे. विरघळलेला ऑक्सिजन हा जलसाठ्यातील एक महत्त्वाचा घटक आहे. त्याचा जलीय जीवांच्या अस्तित्वावर आणि पुनरुत्पादनावर महत्त्वपूर्ण परिणाम होतो. पाण्याची गुणवत्ता मोजण्यासाठी हे देखील एक महत्त्वाचे सूचक आहे. फ्लोरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर फ्लोरोसेन्स सिग्नलची तीव्रता मोजून पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनचे प्रमाण निश्चित करते. यात उच्च संवेदनशीलता आणि अचूकता आहे आणि पर्यावरण निरीक्षण, पाण्याच्या गुणवत्तेचे मूल्यांकन, मत्स्यपालन आणि इतर क्षेत्रांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. हा लेख विविध क्षेत्रांमध्ये फ्लूरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरच्या कार्याचे तत्त्व, संरचनात्मक रचना, वापर आणि वापर याबद्दल तपशीलवार परिचय देईल.
1. कार्य तत्त्व
फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरचे कार्य तत्त्व ऑक्सिजन रेणू आणि फ्लोरोसेंट पदार्थ यांच्यातील परस्परसंवादावर आधारित आहे. फ्लोरोसेंट पदार्थांना उत्तेजित करणे ही मुख्य कल्पना आहे जेणेकरून ते उत्सर्जित करत असलेल्या फ्लोरोसेंट सिग्नलची तीव्रता पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेच्या प्रमाणात असेल. फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरच्या कार्याच्या तत्त्वाचे तपशीलवार वर्णन खालीलप्रमाणे आहे:
1. फ्लोरोसेंट पदार्थ: ऑक्सिजन-संवेदनशील फ्लोरोसेंट पदार्थ, जसे की ऑक्सिजन-संवेदनशील फ्लोरोसेंट रंग, सामान्यतः फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरमध्ये वापरले जातात. ऑक्सिजनच्या अनुपस्थितीत या फ्लोरोसेंट पदार्थांमध्ये उच्च प्रतिदीप्ति तीव्रता असते, परंतु जेव्हा ऑक्सिजन असतो तेव्हा ऑक्सिजन फ्लोरोसेंट पदार्थांवर रासायनिक प्रतिक्रिया देईल, ज्यामुळे फ्लोरोसेन्सची तीव्रता कमकुवत होते.
2. उत्तेजित प्रकाश स्रोत: फ्लोरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर सामान्यत: फ्लोरोसेंट पदार्थांना उत्तेजित करण्यासाठी उत्तेजित प्रकाश स्रोतासह सुसज्ज असतात. हा उत्तेजित प्रकाश स्रोत सहसा LED (प्रकाश उत्सर्जक डायोड) किंवा विशिष्ट तरंगलांबीचा लेसर असतो. उत्तेजित प्रकाश स्रोताची तरंगलांबी सामान्यतः फ्लोरोसेंट पदार्थाच्या शोषण तरंगलांबी श्रेणीमध्ये निवडली जाते.
3. फ्लूरोसेन्स डिटेक्टर: उत्तेजित प्रकाश स्रोताच्या कृती अंतर्गत, फ्लोरोसेंट पदार्थ फ्लोरोसेन्स सिग्नल उत्सर्जित करेल, ज्याची तीव्रता पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेच्या व्यस्त प्रमाणात असते. या फ्लोरोसेंट सिग्नलची तीव्रता मोजण्यासाठी फ्लोरोमेट्रिक विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर फ्लोरोसेन्स डिटेक्टरसह सुसज्ज आहेत.
4. ऑक्सिजन एकाग्रता गणना: फ्लूरोसेन्स सिग्नलची तीव्रता इन्स्ट्रुमेंटमधील सर्किटद्वारे प्रक्रिया केली जाते आणि नंतर विरघळलेल्या ऑक्सिजन एकाग्रतेच्या मूल्यामध्ये रूपांतरित केली जाते. हे मूल्य सहसा प्रति लिटर (mg/L) मिलीग्राममध्ये व्यक्त केले जाते.
2. स्ट्रक्चरल रचना
फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरच्या संरचनात्मक रचनेत सामान्यतः खालील मुख्य भाग समाविष्ट असतात:
1. सेन्सर हेड: सेन्सर हेड हा पाण्याच्या नमुन्याच्या संपर्कात असलेला भाग आहे. यात सहसा पारदर्शक फ्लोरोसेंट ऑप्टिकल फायबर किंवा फ्लोरोसेंट डायाफ्राम समाविष्ट असतो. हे घटक फ्लोरोसेंट पदार्थांना सामावून घेण्यासाठी वापरले जातात. फ्लोरोसेंट पदार्थ पाण्याच्या नमुन्याच्या पूर्ण संपर्कात आहे आणि बाह्य प्रकाशाचा हस्तक्षेप होणार नाही याची खात्री करण्यासाठी सेन्सर हेडला विशेष डिझाइन आवश्यक आहे.
2. उत्तेजित प्रकाश स्रोत: उत्तेजित प्रकाश स्रोत सहसा इन्स्ट्रुमेंटच्या वरच्या भागावर स्थित असतो. हे फ्लोरोसेंट पदार्थांना उत्तेजित करण्यासाठी ऑप्टिकल फायबर किंवा ऑप्टिकल फायबरद्वारे सेन्सरच्या डोक्यावर उत्तेजनाचा प्रकाश प्रसारित करते.
3. फ्लूरोसेन्स डिटेक्टर: फ्लूरोसेन्स डिटेक्टर इन्स्ट्रुमेंटच्या खालच्या भागात स्थित आहे आणि सेन्सर हेडमधून उत्सर्जित होणाऱ्या फ्लूरोसेन्स सिग्नलची तीव्रता मोजण्यासाठी वापरला जातो. फ्लूरोसेन्स डिटेक्टरमध्ये सामान्यतः फोटोडायोड किंवा फोटोमल्टीप्लायर ट्यूब समाविष्ट असते, जी ऑप्टिकल सिग्नलला इलेक्ट्रिकल सिग्नलमध्ये रूपांतरित करते.
4. सिग्नल प्रोसेसिंग युनिट: इन्स्ट्रुमेंट सिग्नल प्रोसेसिंग युनिटसह सुसज्ज आहे, ज्याचा वापर फ्लूरोसेन्स सिग्नलच्या तीव्रतेला विरघळलेल्या ऑक्सिजन एकाग्रतेच्या मूल्यामध्ये रूपांतरित करण्यासाठी आणि इन्स्ट्रुमेंटच्या स्क्रीनवर प्रदर्शित करण्यासाठी किंवा संगणकावर आउटपुट करण्यासाठी केला जातो. किंवा डेटा रेकॉर्डिंग डिव्हाइस.
5. कंट्रोल युनिट: कंट्रोल युनिटचा वापर इन्स्ट्रुमेंटचे कार्यरत पॅरामीटर्स सेट करण्यासाठी केला जातो, जसे की उत्तेजित प्रकाश स्रोताची तीव्रता, फ्लूरोसेन्स डिटेक्टरचा फायदा इ. अचूक विरघळलेला ऑक्सिजन सुनिश्चित करण्यासाठी हे पॅरामीटर्स आवश्यकतेनुसार समायोजित केले जाऊ शकतात. एकाग्रता मोजमाप.
6. डिस्प्ले आणि यूजर इंटरफेस: फ्लूरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर सामान्यतः वापरकर्ता-अनुकूल डिस्प्ले आणि मापन परिणाम प्रदर्शित करण्यासाठी, पॅरामीटर्स सेट करण्यासाठी आणि इन्स्ट्रुमेंट ऑपरेट करण्यासाठी ऑपरेटिंग इंटरफेससह सुसज्ज असतात.
3. कसे वापरावे
फ्लूरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरचा वापर करून विरघळलेल्या ऑक्सिजन एकाग्रता मापनामध्ये सामान्यतः खालील चरणांचा समावेश होतो:
1. इन्स्ट्रुमेंट तयार करणे: प्रथम, इन्स्ट्रुमेंट सामान्य कार्यरत स्थितीत असल्याची खात्री करा. उत्तेजित प्रकाश स्रोत आणि फ्लूरोसेन्स डिटेक्टर योग्यरित्या कार्यरत आहेत, इन्स्ट्रुमेंटचे कॅलिब्रेट करण्याची वेळ आणि तारीख आणि फ्लोरोसेंट पदार्थ बदलण्याची किंवा पुन्हा कोट करणे आवश्यक आहे का ते तपासा.
2. नमुना संकलन: चाचणीसाठी पाण्याचा नमुना गोळा करा आणि नमुना स्वच्छ आणि अशुद्धी आणि फुगे मुक्त असल्याची खात्री करा. आवश्यक असल्यास, निलंबित घन पदार्थ आणि कण काढून टाकण्यासाठी फिल्टर वापरला जाऊ शकतो.
3. सेन्सर इन्स्टॉलेशन: फ्लोरोसेंट पदार्थ आणि पाण्याचा नमुना यांच्यात पूर्ण संपर्क सुनिश्चित करण्यासाठी सेन्सर हेड पाण्याच्या नमुन्यात पूर्णपणे बुडवा. त्रुटी टाळण्यासाठी सेन्सर हेड आणि कंटेनरची भिंत किंवा तळाशी संपर्क टाळा.
4. मापन सुरू करा: इन्स्ट्रुमेंटच्या कंट्रोल इंटरफेसवर मापन सुरू करा निवडा. इन्स्ट्रुमेंट आपोआप फ्लोरोसेंट पदार्थ उत्तेजित करेल आणि फ्लोरोसेंट सिग्नलची तीव्रता मोजेल.
5. डेटा रेकॉर्डिंग: मापन पूर्ण झाल्यानंतर, इन्स्ट्रुमेंट विरघळलेल्या ऑक्सिजन एकाग्रतेचे मापन परिणाम प्रदर्शित करेल. इन्स्ट्रुमेंटवरील अंगभूत मेमरीमध्ये परिणाम रेकॉर्ड केले जाऊ शकतात किंवा डेटा स्टोरेज आणि विश्लेषणासाठी बाह्य डिव्हाइसवर निर्यात केला जाऊ शकतो.
6. साफसफाई आणि देखभाल: मापनानंतर, फ्लोरोसेंट पदार्थांचे अवशेष किंवा दूषितता टाळण्यासाठी सेन्सर हेड वेळेत स्वच्छ करा. अचूक मापन परिणाम सुनिश्चित करण्यासाठी उपकरणाचे कार्यप्रदर्शन आणि स्थिरता तपासण्यासाठी नियमितपणे कॅलिब्रेट करा.
4. अर्ज फील्ड
फ्लोरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर अनेक क्षेत्रांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जातात. खालील काही मुख्य अनुप्रयोग फील्ड आहेत:
1. पर्यावरणीय देखरेख: नैसर्गिक जलसाठा, नद्या, तलाव, महासागर आणि इतर पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेचे परीक्षण करण्यासाठी फ्लूरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर वापरतात.
2. मत्स्यपालन: मासे आणि कोळंबी शेतीमध्ये, विरघळलेला ऑक्सिजन एकाग्रता हे प्रमुख मापदंडांपैकी एक आहे. प्रजनन तलाव किंवा पाणवठ्यांमधील विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेवर लक्ष ठेवण्यासाठी फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरचा वापर केला जाऊ शकतो जेणेकरून शेती केलेल्या प्राण्यांचे अस्तित्व आणि वाढ सुनिश्चित होईल. .
3. पाणी प्रक्रिया: सांडपाणी प्रक्रिया करताना विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेवर लक्ष ठेवण्यासाठी फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरचा वापर केला जाऊ शकतो जेणेकरून सांडपाणी स्त्राव मानके पूर्ण करेल.
4. सागरी संशोधन: सागरी वैज्ञानिक संशोधनात, सागरी परिसंस्थेचा आणि सागरी ऑक्सिजन चक्रांचा अभ्यास करण्यासाठी समुद्राच्या पाण्यात विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेचे मोजमाप करण्यासाठी फ्लोरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटरचा वापर केला जातो.
5. प्रयोगशाळा संशोधन: ऑक्सिजन विरघळणारे ऑक्सिजन मीटर सामान्यतः प्रयोगशाळांमध्ये जैविक, पर्यावरणीय आणि पर्यावरणीय वैज्ञानिक संशोधनामध्ये ऑक्सिजन विरघळण्याची गतीशीलता आणि विविध परिस्थितीत जैविक प्रतिक्रियांचे अन्वेषण करण्यासाठी वापरले जातात.
6. ब्रँड प्रतिष्ठा: YSI, Hach, Lianhua टेक्नॉलॉजी, थर्मो फिशर सायंटिफिक इ. सारख्या सुप्रसिद्ध आणि प्रतिष्ठित फ्लूरोसेन्स विरघळलेल्या ऑक्सिजन मीटर उत्पादकांची निवड केल्याने उपकरणाची विश्वासार्हता आणि विक्री-पश्चात सेवेची गुणवत्ता सुधारू शकते.
फ्लोरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर हे पाण्यातील विरघळलेल्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेचे मोजमाप करण्यासाठी वापरले जाणारे उच्च-परिशुद्धता, उच्च-संवेदनशीलता साधन आहे. त्याचे कार्य तत्त्व फ्लोरोसेंट पदार्थ आणि ऑक्सिजनच्या परस्परसंवादावर आधारित आहे आणि त्यात पर्यावरणीय देखरेख, मत्स्यपालन, जल उपचार, सागरी संशोधन आणि प्रयोगशाळा संशोधनासह विस्तृत अनुप्रयोग आहेत. या कारणास्तव, फ्लूरोसेन्स विरघळलेले ऑक्सिजन मीटर जलसंस्थांचे पर्यावरणीय संतुलन राखण्यात आणि जलस्रोतांचे संरक्षण करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
Lianhua चे पोर्टेबल फ्लोरोसेंट विरघळलेले ऑक्सिजन इन्स्ट्रुमेंट LH-DO2M (V11) IP68 च्या वॉटरप्रूफ रेटिंगसह स्टेनलेस स्टील पूर्णपणे सीलबंद इलेक्ट्रोड वापरते. हे ऑपरेट करणे सोपे आहे आणि सांडपाणी, सांडपाणी आणि प्रयोगशाळेतील पाणी शोधण्यात एक शक्तिशाली सहाय्यक आहे. विरघळलेल्या ऑक्सिजनची मापन श्रेणी 0-20 mg/L आहे. इलेक्ट्रोलाइट किंवा वारंवार कॅलिब्रेशन जोडण्याची गरज नाही, ज्यामुळे देखभाल खर्च मोठ्या प्रमाणात कमी होतो.